Zurych (Zürich)
Zurych (niem. Zürich ; fr. Zurich ; wł. Zurigo ; romansz Turitg ; w miejscowym dialekcie Züri ) – miasto w północno-wschodniej Szwajcarii, nad Jeziorem Zuryskim oraz rzekami Limmat oraz wpadającą do niej rzeką Sihl, stolica kantonu Zurychu; największe miasto i główny ośrodek gospodarczy kraju. Zurych jest największym kompleksem urbanistycznym Szwajcarii.
Założenie w 1877 roku zuryskiej giełdy wyznaczyło początek ponad stuletniego okresu, w którym Zurych odgrywał doniosłą rolę finansowej stolicy kraju. Jednak dzieje miasta sięgają niepamiętnych czasów – już w epoce neolitycznej pierwotni mieszkańcy tej ziemi budowali na brzegu Jeziora Zuryskiego osady na palach, a 2000 lat temu na szczycie wzgórza nad rzeką Limmat Rzymianie założyli posterunek celny zwany Turicum. Miejsce to, noszące dziś nazwę Lindenhof, stanowi geograficzny środek miasta. Potem musiało upłynąć dziesięć wieków, zanim Zurych zyskał prawa miejskie, wzrósł w siłę i sławę jako centrum wyrobu tkanin jedwabnych, wełnianych i lnianych. Po wstąpieniu do Konfederacji w 1351 roku arystokracja i wpływowi kupcy Zurychu zgodzili się dzielić władzę z przedstawicielami gildii rzemieślniczych. Dziś wielusetletnie siedziby gildii nadal zajmują poczesne miejsce wśród skarbów architektury zuryskiej Starówki.
Silne gospodarczo i politycznie miasto w XVI wieku zaczęło rozwijać się intelektualnie, do czego wydatnie przyczynił się kaznodzieja Huldrych Zwingli, głoszący nauki reformacji, którego działalność zainicjowała tzw. afera kiełbaskowa. Przez parę kolejnych wieków Zurych jako ośrodek liberalnej myśli przyciągał wiele osobistości takich jak Johann Wolfgang von Goethe, Richard Wagner, Thomas Mann, Albert Einstein, James Joyce, Lenin i Trocki. Właśnie z Zurychu w 1917 roku Lenin i jego towarzysze odjechali słynnym „zapieczętowanym pociągiem” przez Niemcy do pogrążonego w chaosie Piotrogrodu.
Podczas I wojny światowej w kabarecie „Voltaire” na Spiegelgasse narodził się dadaizm. Dziś miasto szczyci się posiadaniem ponad 50 galerii i biur wystaw wszelkiego rodzaju sztuki. Zuryski uniwersytet – największy w Szwajcarii – oraz uważana za jedną z najlepszych uczelni technicznych świata słynna ETH Zürich nadają miastu intelektualny charakter.
Założenie w 1877 roku zuryskiej giełdy wyznaczyło początek ponad stuletniego okresu, w którym Zurych odgrywał doniosłą rolę finansowej stolicy kraju. Jednak dzieje miasta sięgają niepamiętnych czasów – już w epoce neolitycznej pierwotni mieszkańcy tej ziemi budowali na brzegu Jeziora Zuryskiego osady na palach, a 2000 lat temu na szczycie wzgórza nad rzeką Limmat Rzymianie założyli posterunek celny zwany Turicum. Miejsce to, noszące dziś nazwę Lindenhof, stanowi geograficzny środek miasta. Potem musiało upłynąć dziesięć wieków, zanim Zurych zyskał prawa miejskie, wzrósł w siłę i sławę jako centrum wyrobu tkanin jedwabnych, wełnianych i lnianych. Po wstąpieniu do Konfederacji w 1351 roku arystokracja i wpływowi kupcy Zurychu zgodzili się dzielić władzę z przedstawicielami gildii rzemieślniczych. Dziś wielusetletnie siedziby gildii nadal zajmują poczesne miejsce wśród skarbów architektury zuryskiej Starówki.
Silne gospodarczo i politycznie miasto w XVI wieku zaczęło rozwijać się intelektualnie, do czego wydatnie przyczynił się kaznodzieja Huldrych Zwingli, głoszący nauki reformacji, którego działalność zainicjowała tzw. afera kiełbaskowa. Przez parę kolejnych wieków Zurych jako ośrodek liberalnej myśli przyciągał wiele osobistości takich jak Johann Wolfgang von Goethe, Richard Wagner, Thomas Mann, Albert Einstein, James Joyce, Lenin i Trocki. Właśnie z Zurychu w 1917 roku Lenin i jego towarzysze odjechali słynnym „zapieczętowanym pociągiem” przez Niemcy do pogrążonego w chaosie Piotrogrodu.
Podczas I wojny światowej w kabarecie „Voltaire” na Spiegelgasse narodził się dadaizm. Dziś miasto szczyci się posiadaniem ponad 50 galerii i biur wystaw wszelkiego rodzaju sztuki. Zuryski uniwersytet – największy w Szwajcarii – oraz uważana za jedną z najlepszych uczelni technicznych świata słynna ETH Zürich nadają miastu intelektualny charakter.
Mapa - Zurych (Zürich)
Mapa
Kraj (państwo) - Szwajcaria
Flaga Szwajcarii |
Nie jest częścią Unii Europejskiej ani Europejskiego Obszaru Gospodarczego – w 2001 roku Szwajcarzy w referendum zdecydowanie (77% głosów przeciw) odrzucili nawet samą koncepcję rozpoczęcia rozmów o akcesji. Posiada jednak specjalne dwustronne stosunki z UE, dzięki czemu uczestniczy w wybranych inicjatywach (np. układ z Schengen) oraz dopłaca do budżetu unijnego. Szwajcaria formalnie nie ma stolicy, jej funkcję de facto pełni jednak Berno, będące siedzibą rządu.
Waluta / Język (mowa)
ISO | Waluta | Symbol | Cyfry znaczące |
---|---|---|---|
CHF | Frank szwajcarski (Swiss franc) | Fr | 2 |
ISO | Język (mowa) |
---|---|
FR | Język francuski (French language) |
DE | Język niemiecki (German language) |
RM | Język romansz (Romansh language) |
IT | Język włoski (Italian language) |